Refleksje praktyka
W ramach szkolenia metodycznego omówione zostały strategie uczenia się na lekcjach języka obcego. Jako niezwykle istotne zagadnienie przedstawiona została konieczność kształtowania postawy ucznia autonomicznego (ang. autonomous learner).
W takim spojrzeniu na proces dydaktyczny to uczeń przejmuje odpowiedzialność za proces uczenia się. Jest to postawa niezwykle pożądana, gdyż nie tylko w pewien sposób „odciąża” nauczyciela, ale także wymusza zaangażowanie ucznia. Z doświadczenia życiowego wiemy jak ważna rolę odgrywa postawa wobec danego tematu, nasz stosunek i podejście w każdej dziedzinie. Jeżeli uczeń nie jest angażowany w pracę na lekcji czy przygotowanie do niej staje się jedynie biernym odbiorcą treści przedstawianych przez nauczyciela. W jego rozumieniu cały ciężar przekazania wiedzy spoczywa na nauczycielu. Rozumowanie takie często powoduje zahamowanie lub wręcz niepowodzenie procesu nauczania. W życiu zwykle bardziej angażujemy się i doceniamy obszary, którym poświęciliśmy pewien wkład i wysiłek niż te, które przyszły nam z łatwością, niejako gotowe, „podane na tacy”. Podobną zależność powinniśmy zastosować w procesie nauczania. Uczeń bardziej zaangażowany będzie np. w dyskusję o fragmencie tekstu z którym powinien był zapoznać się przed lekcją, a najlepiej jeszcze samodzielnie dany fragment wyszukać niż w omawianie „gotowego” fragmentu tekstu wręczonego mu przez nauczyciela. Tu dodatkowo zadziała mechanizm oddziaływania grupy. Jeżeli dany uczeń nie zapozna się z tekstem przed lekcją będzie czuł się w pewien sposób „wyobcowany” i pominięty w toczącej się dyskusji. Mając na uwadze to doświadczenie zapewne do kolejnej lekcji postara się już przynajmniej w niewielkim stopniu przygotować, gdyż zwykle nie lubimy przysłowiowo „nie wiedzieć o czym mowa” w grupie. Korzyść z takiego rozwiązania jest bezsprzeczna- nauczyciel czas poświęcony na przygotowanie materiałów może poświęcić na rozwijanie własnego warsztatu pracy a uczeń poprzez zaangażowanie i aktywne włączenie w proces nauczania staje się bardziej zaangażowany i po części odpowiedzialny za przebieg lekcji.
Tak więc w strategii kształtowania postawy ucznia autonomicznego to uczniowie powinni przejąć kontrolę nad własnym procesem uczenia się, oczywiście przy wsparciu nauczyciela, który powinien pomóc w ustaleniu planu i limitów czasowych dla danych partii materiału. Powinien też zawsze być gotowy do udzielenia wskazówek i omówienia postępów ucznia. Nauczyciel powinien również w czasie prowadzenia lekcji pobudzać zaangażowanie uczniów poprzez zadawanie pytań, wspólne dochodzenie do pewnych treści, wspólne tworzenie pewnej bazy np. słownictwa czy zagadnień potrzebnych do omówienia konkretnych tematów.
Podsumowując, nauczyciel w tej strategii prowadzenia procesu dydaktycznego pełni rolę przewodnika i pomocnika pozostawiając uczniom przestrzeń na własne zaangażowanie, przygotowanie i analizę postępów.
Anna Brzegowy